Kafa yaralanmaları çocuklarda sakatlık ve ölümün ilk 5 nedeni arasında yer almaktadır. Kafa travması; kafa derisi, kafatası, beyin ya da kafadaki diğer doku ve kan damarlarına verilen her türlü hasardır. Travma sonrası beyin hasarının eşlik ettiği durumlar travmatik beyin hasarı olarak tanımlanabilir. Kafa travması kafadaki bir darbe, morarma veya kesik kadar hafif olabilir veya beyin sarsıntısı, derin bir kesik veya açık yara, kırık kafatası kemikleri, iç kanama veya beyinde hasar gibi ciddi durumlar da doğurabilir. Medstar Topçular Hastanesi Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Recep Eken, çocukluk çağında görülen kafa travmaları ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Bebeklerde düşme nedeni ile sık görülüyor

Çocuklar yaşa göre 4 gruba ayrılacak olursa; ilk iki yaş bebeklik, 2-7 yaş erken çocukluk çağı (oyun çağı),  7- 14 yaş okul çağı, 14-18 yaş adolesan çağıdır. Bebeklik döneminde her ne kadar aktiviteleri az da olsa, bu dönemde kafa travmalarının genellikle pusetten düşme, yataktan düşme, kardeşinden ya da çocuğu taşıyan birisinden kaynaklı ihlal veya hata sonrası ortaya çıktığı görülmektedir.

Çocuklar oyun oynarken kafaya darbe alabiliyor

Erken çocukluk çağı olan 2-7 yaş arası dönem kafa travmalarının en sık görüldüğü dönemdir. Bu yaş grubunda çocuklar genellikle birtakım olayların sonucunu düşünemedikleri için oyun oynarken kafaya darbe alma durumu sıklıkla meydana gelebilir. 7-14 yaş arası çocuklar ise kendilerini daha iyi koruyabildikleri için çocukluk döneminde görülen travmalar yerini ön görülemeyen daha şiddetli kafa travmalarına bırakabilir.

Sıcak havalarda daha sık görülüyor

Gençlerde kafa travması riski yüksektir. Kafa yaralanmaları erkeklerde kızlara göre iki kat daha sık görülür. Kafa yaralanmaları, çocukların bisiklete binme, tekerlekli paten veya kaykay gibi açık hava etkinliklerinde çok aktif olduğu bahar ve yaz aylarında daha sık görülür. Futbol, hokey ve basketbol gibi sporlarla uğraşan çocuklarda da beyin sarsıntısı riski daha yüksektir.

Kafada şişme veya morarma var mı hemen bakılmalı

Evde çocuğunuz düşüp kafasına bir darbe aldığında öncelikle genel kontrol yapılmalıdır. Çarptığı yerde şişme veya morarma olup olmadığına hızlıca bakılmalıdır. Çocuğun kendini ifade edip edemediği, baş ağrısı veya kusma olup olmadığı, uykuya meyil durumu, kol bacak hareketlerinin normal olup olmadığı dikkatlice kontrol edilmelidir. Bu belirtilerin olmadığı durumlarda düşük şiddetli bir kafa travması söz konusudur. Şişlik oluşan durumlarda travma bölgesine soğuk uygulama yapılabilir ve çocuk gözlemlenir. Belirtilerden biri veya birkaçı varsa zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kafa travmasını hafif-orta-şiddetli şeklinde derecelendirmenin ardından hastanede klinik muayene ve görüntüleme tetkikleri yapılır. Gerekli müdahalenin yapılması sonrası travmanın durumuna göre cerrahi de dahil olmak üzere gerekli tedavi planı oluşturulur.

Çocukları kafa travmasından korumak için ailelerin dikkat etmesi gerekenler

1. Küçük yaş grubunda çok fazla hoplatma- zıplatma-sallama gibi bebeklerin düşebileceği ya da beyin sarsıntısının ortaya çıkabileceği hareketleri yapmayın.
2. Çocuklar için güvenli oyun ortamları sağlamaya özen gösterin.
3. Güvenli bir spor dalı seçin. Antrenörlerin kafa travmalarından sakınmak adına doğru spor tekniklerini öğrettiğinden ve uyguladığından emin olun. Ayrıca ilgili spor tesisinde ilk yardımı ve beyin sarsıntısı durumunda ilk yaklaşımı bilen kişilerin olması hususuna önem verin.
4. Çocukların herhangi bir araca binerken emniyet kemeri taktıklarını kontrol edin. Küçük çocukların yaşlarına ve kilolarına uygun oto koltuğu veya yükseltici koltukta yolculuk yapmalarını sağlayın.
5. Çocukların spor yaparken, bisiklete binerken, paten yaparken, kaykay üzerindeyken veya kayak yaparken daima doğru kaskı taktığından emin olun.
6. Evdeki büyük eşyaların çocuğun üzerine düşebilecek durumda olanlarını sabitlemeyi ihmal etmeyin.
7. Özellikle küçük yaş grubu çocukların merdivene ulaşımını engelleyecek tedbirler alın.
8. Çocukların tezgah ve masa gibi yüksek yerlere ulaşmaması için çözümler üretin.